مفهوم غیر متمرکز (Decentralize) در ارزهای دیجیتال چیست؟

در این مقاله از آکادمی مالی درفک قصد داریم یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های شبکه‌های بلاک‌چین و انواع ارزهای دیجیتال را معرفی و مرور کنیم. «غیرمتمرکز» یکی از اصلی‌ترین اصطلاحاتی است که در زمینه فناوری بلاک‌چین با آن سروکار خواهیم داشت. در عرصه بلاک‌‌چین، غیرمتمرکز بودن به معنای انتقال توانایی کنترل و تصمیم‌گیری یک مرجع خاص (فرد، سازمان یا حتی گروهی از افراد) به شبکه‌ای توزیع‌شده و غیرمتمرکز است. یعنی، به‌جای اینکه یک نفر یا یک مرجع به کل شبکه احاطه و نظارت داشته باشد، تمام اعضا دسترسی یکسانی در شبکه دارند. شبکه‌های غیرمتمرکز سعی دارند تا توانایی و احتمال اعمال قدرت و کنترل بر شیوه‌های کارکرد شبکه را کاهش دهند. از سوی دیگر،‌ این شبکه‌ها تلاش می‌کنند تا تمام سازوکارهای شبکه را آن‌قدر شفاف بسازند تا همه‌چیز کاملاً قابل اعتماد و مورد پذیرش باشند. به عبارت دیگر، بی‌اعتمادی در این شبکه‌ها معنایی ندارد.

چرا تمرکززدایی اهمیت دارد؟

تمرکززدایی مفهوم جدیدی نیست. هنگام ساخت و طراحی یک راهکار تکنولوژیکی، معمولاً ۳ نوع معماری برای شبکه اصلی در نظر گرفته می‌شود: تمرکز، توزیع شده و غیرمتمرکز. فناوری بلاک‌چین اغلب اوقات از شبکه‌های غیرمتمرکز استفاده می‌کنند، ولی تمام برنامه‌های مبتنی بر بلاک‌چین را نمی‌توان صرفاً به عنوان غیرمتمرکز دسته‌بندی کرد.

تمرکززدایی را باید نوعی مقیاس در نظر بگیریم که آن را می‌توان در بخش‌های مختلف یک بلاک‌چین به کار گرفت. با افزایش تمرکززدایی در مدیریت و دسترسی به منابع در یک برنامه کاربردی، می‌توان خدمات بیشتر و منصفانه‌تری را ارائه کرد. با این حال، در آموزش ارز دیجیتال باید به این موضوع هم دقت کنیم که برای دست‌یابی به تمرکززدایی بیشتر، گاهی اوقات شاید لازم باشد برخی موارد دیگر را معاوضه کرده و از دست بدهید. برای مثال، با افزایش تمرکززدایی، توان عملیاتی شبکه ما کاهش پیدا می‌کند. با این حال، با افزایش تمرکز‌زدایی، به ثبات و سطح بالاتری از خدمات دسترسی خواهیم داشت و همین باعث می‌شود که عموم افراد بر این باور باشند که این معاوضه‌ای منطقی و ارزشمند است.

تمرکز زدایی چه مزایایی دارد؟

۱. محیطی قابل اعتماد ایجاد می‌کند

در یک شبکه‌ی بلاک‌چین غیرمتمرکز، هیچ نیازی نیست تا افراد یکدیگر را بشناسند یا این‌که به همدیگر اعتماد کنند. تمام اعضای شبکه به دفتر کل توزیع‌شده و اطلاعات کاملاً یکسانی دسترسی دارند. اگر دفتر کل برای هریک از اعضاء به هر نحوی خراب شده و تغییر داده شود،‌ توسط اکثریت اعضای شبکه رد و نامعتبر می‌شود. بنابراین، تمام اعضا می‌توانند به اطلاعات اعتماد کامل داشته باشند. به عبارت دیگر، همه‌چیز آ‌ن‌قدر شفاف و واضح است که هیچ ریسکی وجود ندارد که بابت آن بخواهید به فردی اعتماد کنید.

۲. تطبیق دادن داده‌ها را بهبود می‌بخشد

سازمان‌ها و شرکت‌ها عموماً‌ اطلاعات را با شرکای خود تبادل می‌کنند. این اطلاعات عموماً دسته‌بندی شده و توسط هریک از طرفین به صورت جداگانه نگهداری می‌شوند. در هر مرتبه استفاده ممکن است این اطلاعات مقداری پردازش شده و به شکل‌های دیگری تغییر پیدا کنند. بنابراین، همیشه احتمال از دست دادن بخشی از داده‌ها یا مخدوش شدن آن‌ها وجود دارد. با این حال، اگر این داده‌ها را روی شبکه‌های غیرمتمرکز ذخیره کنیم و طرفین مختلف به آن‌ها دسترسی داشته باشند، داده‌ها همیشه ثابت، امن و بدون انحراف باقی می‌مانند.

۳. نقاط ضعف را کاهش می‌دهد

اتکای بیش از حد به هر یک از بازیگران شبکه می‌تواند یک نقطه ضعف باشد. چراکه هرگونه نفوذ یا ایجاد مشکل برای آن عضو به معنای اخلال در کل فرآیندهای سیستم خواهد بود. بنابراین، هر چه اتکای یک سیستم به یک بازیگر کمتر باشد، نقاط ضعف کمتری هم خواهد داشت. 

۴. بهینه‌سازی توزیع منابع

تمرکز‌زدایی همچنین می‌تواند به بهینه‌سازی توزیع منابع کمک کند. با استفاده از تمرکز‌زدایی می‌توان خدمات بهتر و باثبات‌تری را ارائه داد و احتمال شکست و بروز مشکلات مختلف نیز کاهش پیدا می‌کند.

۵. کنترل کامل

با اجرای تمرکز‌زدایی روی یک سیستم، اعضاء و کاربران یک بلاک‌چین می‌توانند کنترل کاملی روی فعالیت‌های شبکه داشته باشند. از آنجایی که هیچ مدیریت مرکزی وجود ندارد، تمام اطلاعات بلاک‌چین،‌ کنترل و قدرت آن در دست کاربران است.

۶. شفافیت

از آنجایی که بلاک‌چین‌های غیر‌متمرکز در دسترس عموم قرار دارند، همه‌چیز در آن‌ها شفاف است. هرکسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد، می‌تواند به اطلاعات بلاک‌چین هم دسترسی یابد. هرکدام از نودهای مشارکت‌کننده در این شبکه‌ها یک نسخه کپی از تمام اطلاعات شبکه را دارند.

تمرکز زدایی چه معایبی را به همراه دارد؟

در بخش قبل در مورد مزایای تمرکز‌زدایی در سیستم‌ها و شبکه‌ها صحبت شد. ولی این تصمیم می‌تواند معایبی را نیز به همراه داشته باشد. در ادامه برخی از آن‌ها را مرور می‌کنیم.

۱. هزینه بالای راه‌اندازی

تمرکز‌زدایی در یک شبکه می‌تواند هزینه بیشتری از تمرکز‌گرایی داشته باشد. چراکه توسعه سیستم‌ها و فناوری‌های اتوماسیون در این روش ضروری است.

۲. امکان ایجاد تداخل

تنها زمانی باید برای تمرکز‌زدایی شبکه اقدام کرد که هم‌راستا با نیازهای مشتریان باشد. اگر تمرکزگرایی را به خوبی به کار نگیرید، ممکن است تداخل‌ها و شکایاتی از جانب کاربران مطرح شود.

۳. افزایش نوسان قیمتی

قیمت بیت کوین را به عنوان یک مثال در نظر بگیرید؛ هنگام خرید ارز دیجیتال یادتان باشد که رمزارزهایی که بر پایه بلاک‌چین‌های غیر‌متمرکز ساخته شده باشند، بسیار نوسان‌پذیر هستند. این شاید به این خاطر باشد که ارزهای دیجیتال و شاید حتی کل فناوری بلاک‌چین، موضوعی جدید برای بازارهای مالی شمرده می‌شود. 

۴. خلاف‌کاری و جرم

از آنجایی که تمام فعالیت‌های شبکه‌های غیر‌متمرکز به صورت ناشناس انجام می‌شود، ممکن است تبدیل به بستر مناسبی برای انجام فعالیت‌های غیر‌قانونی و مجرمانه شوند.

شبکه‌های متمرکز، توزیع‌شده و غیرمتمرکز چه تفاوتی با هم دارند؟

یادمان باشد که تمرکززدایی همیشه بهترین گزینه و راهکار نیست. تنها در مواقع لازم باید از معماری غیر‌متمرکز برای ساخت شبکه استفاده کرد. صرفاً به این خاطر که در حال طراحی یک اپلیکیشن بلاک‌چین هستیم به این معنا نیست که باید همه‌چیز را غیر‌متمرکز طراحی کنیم. هدف اصلی تمام راهکارهای مبتنی بر بلاک‌چین این است که چیزی را ارائه کنند که کاربران به آن احتیاج دارند؛ حال این راهکار و خدمات ممکن است به درجات مختلفی از تمرکز‌زدایی نیاز داشته باشد. بنابراین، کاربران گاهی اوقات ممکن است به خدمات یک بلاک‌چین کاملاً‌ متمرکز نیاز یابند. برای درک بهتر شبکه‌های غیر‌متمرکز، بهتر است نگاهی به جدول پایین داشته باشید. در این جدول سعی شده تا جنبه‌های مختلف شبکه‌های  متمرکز، توزیع‌شده و غیرمتمرکز را با یکدیگر مقایسه کنیم.

انواع تمرکز زدایی در بلاک چین

برای اینکه بتوانیم انواع مختلف تمرکززدایی در بلاک چین را درک کنیم، ابتدا باید با سطوح مختلف عدم تمرکز به‌صورت کلی آشنایی پیدا کنیم. سطوح مختلف تمرکززدایی را می‌توان در دسته‌بندی‌های زیر تقسیم کرد:

• کاملاً متمرکز: سیستمی که در آن همه چیز توسط یک مقام مرکزی واحد، کنترل و مدیریت می‌شود. به عنوان مثال، سیستم بانکی را در نظر بگیرید.
• نیمه متمرکز: سیستمی که کل آن توسط تعداد زیادی واسطه کنترل‌شده و مدیریت می‌شود.
• کاملاً غیرمتمرکز: سیستمی که هیچ واسطه‌ای نمی‌تواند آن را کنترل کرده و بر آن نظارت کند. بیت‌کوین یک نمونه از سیستم کاملاً‌ غیرمتمرکز است.
• عدم تمرکز معماری: در این نوع تمرکز‌زدایی، تعدادی کامپیوتر فیزیکی به یکدیگر متصل می‌شوند. ایده اصلی آن است که چندین سیستم مستقل (ولی متصل به یکدیگر) بهتر می‌توانند در برابر خرابی و نفوذ مقاومت کنند. در نتیجه، بلاک‌چین‌هایی که از لحاظ معماری غیرمتمرکز هستند، مانند سایر بلاک‌چین‌ها بوده ولی توسط چندین سیستم و کامپیوتر اداره می‌شوند. بنابراین، حتی اگر یکی از کامپیوترها از کار بیفتد، سازوکار بلاک‌چین تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت و مختل نخواهد شد.

• عدم تمرکز سیاسی: این نوع تمرکززدایی به تعداد افراد یا گروه‌هایی اشاره دارد که مسئولیت یا مدیریت کامپیوترهای یک سیستم را به عهده دارند. به عنوان مثال، بیت کوین از نظر سیاسی غیرمتمرکز است زیرا متعلق به هیچ سازمان یا فردی نیست. پروتکل بیت کوین توسط تمام گره‌های شبکه بیت کوین استفاده می‌شود.
• عدم تمرکز منطقی: این نوع تمرکززدایی رابطه بین سیستم و ساختارهای آن را در نظر می‌گیرد. به عنوان مثال، بیت‌کوین از لحاظ تئوری و منطقی غیر‌متمرکز نیست. چرا که دارای یک حالت واحد مورد توافق است و به عنوان یک سیستم واحد عمل می‌کند.

آیا غیر متمرکز بودن برای یک بلاک چین ضروری است؟

پاسخ کوتاه به این سوال «خیر» است. یک بلاک‌چین می‌تواند کنترل‌شده (متمرکز) یا غیرمتمرکز باشد. با این حال، همان‌طور که بیان شد، از عبارات توزیع‌شده و غیرمتمرکز نباید به صورت جایگزین استفاده کرد. 

به عنوان آموزش ارز دیجیتال، لازم است بدانیم که اطلاعات یک بلاک چین به صورت طبیعی در دسته توزیع‌شده (distributed) قرار می‌گیرد؛ یعنی اعضا و مشارکت‌کنندگان مختلف، هر کدام یک کپی از اطلاعات را دارند. ولی از لحاظ تمرکز در ساختار، آن‌ها می‌توانند متمرکز یا غیر‌متمرکز باشند. به عبارت دیگر، تمام بلاک‌چین‌ها را نباید لزوماً غیرمتمرکز بدانیم.

از لحاظ سطح دسترسی، بلاک‌چین‌ها می‌توانند عمومی، خصوصی یا با مجوز باشند. از آنجایی که در هر گره (node) یک رکورد کامل از سوابق تراکنش‌ها و داده‌ها ذخیره می‌شود، بلاک‌چین‌های عمومی را می‌توان غیرمتمرکز دانست. یعنی هیچ نهاد متمرکزی به داده‌ها دسترسی ندارد و همه‌چیز عمومی است. بیت‌کوین را باید نمونه‌ای محبوب از یک بلاک‌چین غیرمتمرکز بدانیم.

ولی از سوی دیگر، بلاک‌چین‌های خصوصی متمرکز هستند. این شبکه‌ها مدیریت می‌شوند و میزان دسترسی هر کدام از گره‌ها به داده‌ها و اطلاعات توسط شرکت و یک مرجع کنترل می‌شود. بنابراین، لازم است انواع بلاک‌چین‌های متمرکز، غیر‌متمرکز،‌ عمومی و خصوصی را شناخته و رابطه بین آن‌ها را درک کنیم.

همان‌طور که بیان شد، میزان تمرکز‌زدایی در یک شبکه بلاک‌چین بسته به انتخاب توسعه‌دهندگان آن است. ولی باید در نظر داشته باشیم که تمرکز‌زدایی فقط باید در مواقع ضروری انجام شود. تمام برنامه‌های بلاک‌چین نیاز به تمرکز‌زدایی ندارند. هر راهکار و نرم‌افزار ارائه شده بر پایه بلاک‌چین باید در راستای برآورده کردن نیازهای کاربران طراحی شود و ممکن است شامل سطوح خاصی از تمرکز‌زدایی باشد.

منظور از بازار غیر متمرکز چیست؟

به لطف فناوری و تکنولوژی به کار رفته در بازارهای غیر متمرکز، سرمایه‌گذاران نیازی ندارند تا به واسطه‌ و با کمک صرافی‌های متمرکز معامله کنند. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران در این بازارها مستقیم با خودشان معامله می‌کنند و هیچ شرکت صرافی نقش واسطه معاملاتی را ایفا نمی‌کند. بازارهای مجازی که از ارزهای غیر متمرکز یا انواع ارز دیجیتال استفاده می‌کنند به عنوان نمونه‌هایی از بازارهای غیر متمرکز شناخته می‌شوند.

بازارهای غیر متمرکز چطور کار می‌کنند؟

این بازارها از انواع مختلفی از فناوری‌ها و دستگاه‌های دیجیتالی استفاده می‌کنند تا بتوانند قیمت‌های خریدار و فروشنده را در آن واحد به نمایش بگذارند. با انجام این کار و شکل‌گیری چنین بازارهایی، دیگر نیازی نیست تا خریداران، فروشندگان یا به صورت کلی معامله‌گران در یک مکان و منطقه جغرافیایی مشترک باشند. تنها دسترسی به اینترنت کافی است تا هرکس بتواند در بازارهای غیرمتمرکز معامله کند.

مثال‌هایی از بازارهای غیرمتمرکز

بازار فارکس

بازار فارکس (Forex) مثالی از یک بازار غیر متمرکز پیشرفته است. چرا که هیچ مکان مشخصی وجود ندارد که سرمایه‌گذاران با حضور در آن بتوانند به خرید و فروش ارزها بپردازند. معامله‌گران در بازار فارکس تنها با استفاده از اینترنت می‌توانند سفارش‌های خرید و فروش را مشاهده و بررسی کنند و معاملات خود را با سایر معامله‌گران در سراسر دنیا انجام دهند.

بازار املاک و مستغلات

بازار املاک هم از گذشته ماهیتی غیر متمرکز داشته است. در این بازار، خریداران و فروشندگان معاملات خودشان را بدون واسطه‌گری و حضور یک اتاق پایاپای انجام می‌دهند. 

برخی اوراق بهادار

خرید و فروش برخی از اوراق بهادار، صندوق‌ها و… نیز ممکن است در بازارهای غیر متمرکز انجام شود.

بازارهای مجازی

خیلی‌ها بر این باور هستند که آینده از آن بازارهای مجازی است! ظهور فناوری بلاک‌چین و استفاده از ارزهای دیجیتال بستر لازم برای ایجاد بازارهای مجازی مختلف را فراهم کرده است. این بازارها تقریباً هیچ قانون و مقرراتی ندارند و هیچ‌کس امکان نظارت و کنترل معاملات را در آن ندارد. همین موضوع باعث شده مورد استقبال قرار گرفته و طرفداران زیادی پیدا کنند. تکنولوژی، واسطه‌ها و ابزارهای به‌کار رفته در این بازارها (مثل بلاک‌چین، رمز ارزها و …)‌ باعث شده تا سرمایه‌گذاران و فعالان بازارهای مجازی نوعی احساس امنیت و اعتماد به این بازارها داشته باشند. چراکه هیچ مرجعی نمی‌تواند در آن‌ها مداخله کند.

با این حال، با افزایش تعداد بازارهایی که از رمز ارزها برای انجام تراکنش‌های خود استفاده می‌کنند، بحث‌هایی را نیز درباره لزوم به‌کارگیری مقررات و چارچوب‌های نظارتی در این بازارها مطرح کرده است. اگر چنین اتفاقی بیفتد، این بازارها هم ممکن است برخی طرفداران خود را از دست داده و بخشی از مزایای درک شده فعلی آن‌ها (مثل ناشناس بودن و عدم امکان کنترل تراکنش‌ها) از بین برود. 

مزایا و معایب بازارهای غیر متمرکز

مزایا

• برخی بر این باور هستند که استفاده از بازارهای غیر متمرکز، خطر هکرها و تهدیدهای این‌چنینی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. آن‌ها بیان می‌کنند چون هیچ منبع و مکان مشخصی برای نگهداری اطلاعات و داده‌های این بازارها وجود ندارد، امکان حمله و خرابکاری هم کمتر می‌شود. با این حال، اخیراً رویدادها و حوادثی رخ داده که این ادعا را تا حدی به چالش می‌کشد.
• بازارهای غیر متمرکز سطوح بسیار بالایی از شفافیت را برای طرفین به ارمغان می‌آورند. به خصوص زمانی که از فناوری‌هایی استفاده کنند که به واسطه‌ی آن همه روی صحت اطلاعات توافق دارند.
• بسیاری از مردم فعالیت در این بازارها را ترجیح می‌دهند، چراکه چارچوب نظارتی نداشته و قانون‌گذاری نمی‌شود.
• عدم حضور و به‌کارگیری واسطه‌های مختلف به معنای کاهش قیمت و هزینه تراکنش‌ها است. در بازارهای متمرکز، واسطه‌ها کارمزد نیز دریافت می‌کردند که این ارقام در بعضی مواقع می‌توانست بسیار چشم‌گیر باشد.

معایب

• نبود نظارت و چارچوب‌های نظارتی می‌تواند یکی از ضعف‌های بازارهای غیر متمرکز باشد و این باور را ایجاد کند که هیچ نهادی برای نظارت بر معاملات، ارائه کمک یا ارائه چارچوب‌های قانونی وجود ندارد.
• با افزایش حجم تراکنش‌های انجام شده در بازارهای مجازی و غیر متمرکز، ممکن است چالش‌های مختلفی ایجاد شود. به عنوان مثال، مسیر و اقدامات قانونی روشنی در بازارهای متمرکز وجود دارد که در صورت بروز هرگونه مشکل و معاملات مشکوک می‌توان آن‌ها را به‌کار گرفت. چنین رویکردی در بازارهای غیر متمرکز دیده نمی‌شود.

منظور از ارزهای غیر متمرکز چیست؟

ارز غیرمتمرکز، پول‌های همتا به همتا، رمزارز یا پول‌های دیجیتالی، همگی نام‌های مختلفی هستند که به روش‌های انتقال سرمایه و ثروت از شخصی به شخصی دیگر و بدون نیاز به بانک‌ها و شخص سوم اشاره می‌کنند. در حال حاضر، بازارهای مالی اصلی کشورها متمرکز هستند. بانک‌ها و دولت‌ها به‌عنوان نهاد اصلی مسئول در امور مالی و ارزی هر کشوری شناخته می‌شوند. تقریباً تمام این سیستم‌های مالی متمرکز، از ارزهای فیات یا پول‌های فیزیکی استفاده می‌کنند که توسط بانک‌های مرکزی صادر و منتشر می‌شوند.

ارزهای غیر‌متمرکز دقیقاً در نقطه‌ی مقابل آن‌ها قرار دارند. این ارزها عموماً در بازارهای مجازی کاربرد دارند و توسط هیچ نهاد و مرجعی کنترل و قیمت‌گذاری نمی‌شوند. به عنوان دو نمونه از پرکاربردترین ارزهای مجازی، می‌توان همان بیت‌کوین و اتریوم اشاره کرد.

تمرکززدایی در ساختار بیت کوین

رشد چشمگیر قیمت بیت کوین موضوعی بی‌دلیل و بدون پشتوانه نیست. بیت‌کوین را باید به عنوان موفق‌ترین ارز دیجیتال بدانیم. اما از آنجایی که در این مقاله در مورد ساختارهای غیر‌متمرکز صحبت می‌کنیم، بیایید نگاهی به ساختار شبکه بیت‌کوین داشته باشیم:

شبکه بیت‌‌کوین به‌طور بسیار گسترده‌ای توزیع شده و غیر‌متمرکز است. بیت کوین توسط شبکه‌ای بزرگ از گره‌ها (node) اجرا و اداره می‌شود. هرکدام از این نودها، یک کپی از تاریخچه تراکنش‌های بلاک چین بیت‌کوین را ذخیره و نگهداری می‌کند. در تاریخ آوریل سال ۲۰۲۲، بیش از ۱۵ هزار نود بیت‌کوین در این شبکه پخش شده است. حتی اگر اکثریت قریب به اتفاق این nodeها به ناگهان خاموش و آفلاین شوند، شبکه بیت‌کوین همچنان به فعالیت خود ادامه خواهد داد. 

یکی دیگر از مزایای بیت کوین، ارائه شبکه پرداخت با سطح جدیدی از اعتماد‌پذیری است؛ هنگام پرداخت با استفاده از بیت کوین، هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که نیاز باشد به آن اعتماد کنید. حتی ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت‌کوین هم نمی‌تواند بر این شبکه نظارت کند. شما کاملاً با یک شبکه‌ی خودکار و برنامه‌نویسی شده روبرو هستید که همه‌چیز شفاف و طبق کدها و برنامه‌ها پیش می‌رود. البته این ویژگی تنها محدود به بیت‌کوین نیست و بسیاری از انواع ارز دیجیتال که امروزه مطرح هستند نیز چنین قابلیتی دارند.

روندهای پیش‌رو در زمینه تمرکز زدایی

کاربردها و برنامه‌های غیر متمرکز ارائه شده همین‌جا به پایان نمی‌رسد. جامعه کریپتو هم‌چنان به موضوع تمرکز‌زدایی و ارائه کاربردهای جدید و هیجان‌انگیز در این حیطه ادامه می‌دهد. به‌نظر می‌رسد این روند به زودی پا را فراتر از عرصه رمز‌ارزها گذاشته و بلاک‌چین‌های غیر‌متمرکز وارد حیطه‌های قراردادهای هوشمند، خدمات مالی و حتی حاکمیت شبکه شوند. به هرحال، فرقی نمی‌کند کاربرد نهایی چه چیزی باشد، هدف این است که خدمات را به نحوی دموکراتیزه کنیم.

در حال حاضر، حداقل دو نوآوری مهم در زمینه سیستم‌های غیر‌متمرکز وجود دارند:

صرافی‌های غیر متمرکز (DEX):

این صرافی‌ها نوعی بازارهای همتا به همتا هستند که تراکنش‌ها در آن‌ها مستقیماً بین معامله‌گران انجام می‌شود و هیچ‌گونه واسطه‌ی متمرکزی وجود ندارد. کاربران می‌توانند خرید ارز دیجیتال خود را از این صرافی‌ها انجام داده و از مزایای آن‌ها بهره بگیرند.

صرافی‌های غیر متمرکز بر اساس قراردادهای هوشمند کار می‌کنند و قیمت‌ها نیز بر اساس عرضه و تقاضا و با استفاده از الگوریتم‌ها مشخص می‌شوند. به منظور تسهیل نقدینگی، این صرافی‌ها از «حوضچه‌های نقدینگی»‌ استفاده می‌کنند. 

صرافی‌های غیرمتمرکز تقریباً تمامی مزایا و معایب شبکه‌های غیر متمرکز را دارند. این صرافی‌ها امنیت بالایی دارند، احتمال نوآوری در آن‌ها بسیار بیشتر است و برای استفاده از پلتفرم آن‌ها نیازی به احراز هویت نیست. با این حال، رابط کاربری آن‌ها ممکن است کمی پیچیده‌تر باشد.

سازمان‌های خودمختار غیر متمرکز (DAO): 

سازمان‌هایی هستند که در آن‌ها هیچ مرجع و نهاد اصلی برای تصمیم‌گیری وجود ندارد. در عوض، DAOها از قراردادهای هوشمند و توکن‌های حاکمیتی برای رای‌گیری در مورد تصمیم‌گیری‌ها استفاده می‌کنند. بنابراین، کاربران و مشارکت‌کنندگان شبکه می‌توانند در مورد آینده‌ی آن نظر داده و در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته باشند.

جمع‌بندی

در این مقاله در مورد مفهوم «غیر متمرکز» صحبت شد. متوجه شدیم که منظور از تمرکززدایی، به‌کارگیری سیستم‌هایی است که در آن‌ها هیچ‌کس نتواند اکثریت قدرت و نفوذ را در دست داشته باشد. در عوض، کل سیستم توسط کاربران اداره می‌شود و تمام اطلاعات شبکه نیز در دسترس تمامی کاربران است. در ادامه به برخی از کاربردهای سیستم‌های غیر‌متمرکز، مثل بازارهای غیر‌متمرکز، رمزارزها، صرافی‌های غیر‌متمرکز و سازمان‌های DAO پرداختیم. در مجموع، با توجه به پیشرفت پرسرعت تکنولوژی و توجه روزافزون به بحث حریم شخصی، سرعت و هزینه پردازش اطلاعات، به نظر می‌رسد این شبکه‌ها نقش بسیار پر‌رنگی را در آینده ایفا کنند.