آشنایی با مهمترین شاخص‌های بورس دنیا

شاخص‌های بورس معیاری برای سنجش عملکرد کلی بازار سهام هستند. این شاخص‌ها ابزاری حیاتی برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران محسوب می‌شوند که تصویری از روندها و حرکات بازار ارائه می‌دهند. در این مقاله از دپارتمان مالی درفک، شما را با مهم‌ترین شاخص‌های بورس جهان آشنا می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که آنها چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کنند، چگونه محاسبه می‌شوند و چه چیزی می‌توانند در مورد اقتصاد به ما بگویند. در پایان این مقاله، درک بهتری از اینکه کدام شاخص‌ها را باید دنبال کنید، چگونه آن‌ها را تفسیر کنید و چگونه از آن‌ها در استراتژی سرمایه‌گذاری خود استفاده کنید، خواهید داشت.

مقدمه ای بر شاخص های بورس

شاخص‌های بورس، دماسنج سلامت اقتصادی یک کشور و بازتابی از عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس آن کشور است. این شاخص ها می‌توانند برای ردیابی عملکرد بخش‌های مختلف و درک روندهای بازار مورد استفاده قرار گیرند.

به عبارت ساده، یک شاخص سبدی از سهام است که برای نشان دادن عملکرد کلی یک بازار خاص انتخاب می‌شود. هر شاخص برای انتخاب سهامی که در سبد قرار می‌گیرد معیارهای خاص خود را دارد. به عنوان مثال، شاخص S&P 500 از 500 شرکت بزرگ در ایالات متحده تشکیل شده است، در حالی که شاخص FTSE 100 از 100 شرکت بزرگ فهرست شده در بورس لندن تشکیل شده است.

شاخص‌ها اغلب به عنوان معیاری برای سرمایه‌گذاران برای ارزیابی عملکرد پرتفوی خود در برابر بازار مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر پرتفوی سرمایه‌گذار از شاخص عملکرد بهتری داشته باشد، بازار را شکست داده است. به همین ترتیب، اگر شاخص نسبت به پرتفوی عملکرد بهتری داشته باشد، سرمایه‌گذار ضعیف عمل کرده است.

شاخص چیست؟

شاخص در بازار سهام مجموعه‌ای از سهام است که بخش یا بخش خاصی از بازار را نشان می‌دهد. رایج‌ترین شاخص‌های شناخته شده S&P 500، میانگین صنعتی داوجونز و نزدک هستند. این شاخص‌ها به عنوان معیاری برای عملکرد کلی بازار سهام آمریکا استفاده می‌شوند و سرمایه‌گذاران از آن‌ها برای ردیابی سرمایه‌گذاری‌های خود و ارزیابی سلامت کلی بازار استفاده می‌کنند.

هر شاخص دارای روش منحصر به فردی برای انتخاب سهام تشکیل‌دهنده شاخص است که برخی از آن‌ها از ارزش بازار استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از روش‌های وزن‌دهی قیمت یا هم‌وزن استفاده کنند. درک چگونگی ساخت یک شاخص برای سرمایه‌گذاران مهم است تا بدانند شاخص چگونه عمل می‌کند و چه نوع سهامی را شامل می‌شود.

چرا شاخص های بورس مهم هستند؟

شاخص‌های بورس مهم هستند زیرا تصویری از عملکرد کلی یک بازار سهام یا بخش خاصی از بازار ارائه می‌دهند. آنها توسط سرمایه‌گذاران و تحلیلگران به عنوان معیاری برای مقایسه عملکرد سهام یا پرتفوی‌های فردی در برابر بازار کلی یا یک بخش خاص استفاده می‌شوند.

شاخص‌های بورس برای ردیابی سلامت اقتصادی یک کشور یا منطقه استفاده می‌شود. وقتی بازار سهام خوب عمل می‌کند، اغلب نشانه آن است که اقتصاد نیز خوب است. برعکس، زمانی که بازار سهام ضعیف عمل می‌کند، می‌تواند نشان‌دهنده رکود اقتصادی باشد.

علاوه بر این، شاخص‌های بورس اطلاعات ارزشمندی را در اختیار سیاست‌گذاران و بانک‌های مرکزی قرار می‌دهد. آنها می‌توانند از این اطلاعات برای تصمیم‌گیری در مورد نرخ بهره، سیاست پولی و سایر سیاست‌های اقتصادی استفاده کنند.

شاخص ها چگونه اندازه گیری می شوند؟

همان‌طور که گفته شد شاخص‌ها با استفاده از روش‌های مختلف اندازه‌گیری می‌شوند. برخی از آنها بر اساس ارزش بازار شرکت‌ها محاسبه می‌شوند، در حالی که برخی دیگر دارای وزن قیمتی یکسان یا هم وزن هستند. متداول‌ترین روش، وزن‌دهی براساس ارزش بازار است که وزن هر سهم در شاخص متناسب با ارزش بازار آن است.

ارزش بازار با ضرب تعداد سهام موجود یک شرکت در قیمت سهام فعلی آن محاسبه می‌شود. بنابراین، هر چه ارزش بازار بزرگتر باشد، وزن شرکت در شاخص بیشتر می‌شود.

به عنوان مثال، در شاخص S&P 500، پنج شرکت بزرگ (اپل، مایکروسافت، آمازون، آلفابت و فیس‌بوک) به دلیل ارزش بازار انبوه خود، تقریباً 25 درصد از وزن شاخص را تشکیل می‌دهند.

از سوی دیگر، شاخص‌های وزنی قیمت، بدون توجه به ارزش بازار هر سهم، وزن یکسانی به آن می‌دهند. شاخص‌های هم وزن، همان‌طور که از نام آن پیداست، به هر سهم در شاخص وزن یکسانی می‌دهند. این بدان معنی است که شرکت‌های کوچکتر برخلاف شاخص‌های وزن شده بر اساس ارزش بازار، وزن مشابهی با شرکت‌های بزرگ دارند.

مهمترین شاخص های بورس

مهم‌ترین شاخص‌های بورس جهان، شاخص کلیدی سلامت و عملکرد اقتصادی هستند. چندین شاخص وجود دارد که سرمایه‌گذاران و معامله‌گران آن‌ها را دنبال می‌کنند، زیرا بینش‌های ارزشمندی را در مورد بازارهای مالی و اقتصاد جهانی ارائه می‌دهند.

یکی از معروف‌ترین شاخص‌ها، میانگین صنعتی داوجونز (DJIA) است که از 30 سهام بلوچیپ برخی از بزرگترین و گسترده‌ترین شرکت‌های عمومی در ایالات متحده تشکیل شده است. DJIA اغلب به عنوان دماسنج بازار سهام ایالات متحده و اقتصاد کلی این کشور نام برده می‌شود.

شاخص مهم دیگر S&P 500 است که شامل 500 شرکت بزرگ آمریکایی در بخش‌های مختلف است. S&P 500 به طور گسترده‌ای به عنوان معیاری برای بازار سهام ایالات متحده در نظر گرفته می‌شود و توسط تحلیلگران، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران همواره دنبال می‌شود.

در خارج از ایالات متحده، FTSE 100 شاخص مهمی برای بررسی وضعیت بورس در بریتانیا است. این عملکرد 100 شرکت بزرگ فهرست شده در بورس اوراق بهادار لندن را ردیابی می‌کند و بینشی از سلامت اقتصادی بریتانیا ارائه می‌دهد.

در آسیا، Nikkei 225 یک شاخص محبوب است که عملکرد 225 شرکت ژاپنی با سرمایه بزرگ فهرست شده در بورس اوراق بهادار توکیو را ردیابی می‌کند. Nikkei 225 یک شاخص کلیدی برای عملکرد اقتصادی ژاپن است و یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در آسیا است.

سایر شاخص‌های مهم عبارتند از NASDAQ Composite در ایالات متحده، DAX در آلمان، و شاخص Hang Seng در هنگ کنگ. با درک این شاخص های کلیدی و ترکیب آنها، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران می‌توانند بینش ارزشمندی در مورد بازارهای مالی به دست آورند و تصمیمات آگاهانه‌ای برای سرمایه‌گذاری بگیرند.

S&P 500 – استاندارد آمریکا

S&P 500 یکی از پرطرفدارترین شاخص‌های بورس در جهان است و دلیل خوبی هم دارد. این شاخص از 500 شرکت بزرگ تجاری در ایالات متحده تشکیل شده است، از جمله نام‌هایی مانند اپل، آمازون و گوگل.

وزن شاخص بر اساس ارزش بازار است، به این معنی که شرکت‌هایی که دارای بیشترین ارزش بازار هستند تأثیر بیشتری بر عملکرد کلی شاخص دارند. این باعث می‌شود که شاخص خوبی از سلامت کلی بازار سهام ایالات متحده باشد.

سرمایه‌گذاران از S&P 500 به عنوان معیاری برای سنجش عملکرد پرتفوی خود استفاده می‌کنند. اگر یک سبد دارای عملکرد بهتری نسبت به S&P 500 باشد، معمولاً عملکرد خوبی دارد. از سوی دیگر، اگر سبد دارای عملکرد ضعیف‌تری نسبت به این شاخص باشد، ممکن است زمان ارزیابی مجدد سرمایه‌گذاری‌ها فرا رسیده باشد.

با این حال، توجه به این نکته مهم است که S&P 500 بدون نقص نیست. همانطور که گفته شد، وزن آن بر اساس ارزش بازار است که می‌تواند منجر به نمایندگی بیش از حد بخش‌ها یا شرکت‌های خاص شود. 

NASDAQ Composite – Technology’s Home

NASDAQ Composite یکی از مهم‌ترین شاخص‌های بازار سهام به‌ویژه برای علاقه‌مندان به بخش فناوری است. این یک شاخص وزنی بر اساس ارزش بازار است که عملکرد بیش از 3000 شرکت فهرست شده در بورس NASDAQ را دنبال می‌کند. نزدک شامل بسیاری از شرکت‌های فناوری پیشرو در جهان مانند اپل، آمازون، مایکروسافت و فیس بوک می‌شود.

NASDAQ Composite در سال 1971 ایجاد شد و در آن زمان، اولین بازار سهام الکترونیکی در جهان بود. امروزه، هنوز هم یکی از مبتکرترین و آینده نگرترین شاخص‌های بورس اوراق بهادار در جهان به شمار می‌رود که تمرکز زیادی بر شرکت‌های فناوری محور دارد. این امر آن را به گزینه‌ای محبوب برای سرمایه‌گذارانی تبدیل می‌کند که به دنبال سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی هستند که در خط مقدم نوآوری هستند.

یکی از مزایای کلیدی سرمایه‌گذاری در شرکت‌های حاضر در شاخص NASDAQ Composite، پتانسیل بازده بالا است. در دهه گذشته، این شاخص به طور مداوم از سایر شاخص‌های اصلی مانند S&P 500 و میانگین صنعتی داوجونز بهتر عمل کرده است. این تا حد زیادی به دلیل عملکرد قوی شرکت‌های فناوری است که برخی از بزرگترین محرک‌های رشد در اقتصاد جهانی بوده‌اند.

البته، مانند هر سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری در شرکت‌های حاضر در شاخص NASDAQ Composite ریسک‌هایی نیز دارد. شرکت‌های فناوری می‌توانند نوسان داشته باشند و در معرض تغییرات سریع در شرایط بازار باشند. 

میانگین صنعتی داوجونز – قدیمی ترین شاخص

میانگین صنعتی داوجونز (DJIA)، که معمولاً به عنوان “داو” شناخته می‌شود، قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین شاخص بورس در جهان است. این شاخص که در سال 1896 ایجاد شد، متشکل از 30 شرکت بزرگ و تاثیرگذار در ایالات متحده است. این شرکت‌ها طیف متنوعی از صنایع از جمله فناوری، مالی، مخابرات و خرده‌فروشی را نمایندگی می‌کنند.

داو یک شاخص وزنی قیمتی است، به این معنی که ارزش شاخص بر اساس قیمت سهام موجود در آن تعیین می‌شود. داوجونز با سایر شاخص‌ها، مانند S&P 500، که دارای وزن بازار هستند، متفاوت است. این بدان معناست که ارزش شاخص با ارزش بازار شرکت‌های مشمول آن تعیین می‌شود.

داو اغلب به عنوان دماسنج سلامت کلی بازار سهام ایالات متحده استفاده می‌شود. سرمایه‌گذاران و متخصصان مالی به دقت آن را تحت نظر دارند، زیرا بینش‌هایی را در مورد شرایط و روندهای اقتصادی فعلی ارائه می‌دهد. 

داو علیرغم اهمیتش، نمایانگر کاملی از بازار سهام ایالات متحده نیست. این شاخص فقط شامل 30 شرکت است که حجم نمونه نسبتاً کمی است. علاوه بر این، روش وزنی قیمت می‌تواند منجر به عدم دقت در اندازه‌گیری عملکرد کلی بازار شود. 

FTSE 100 – شاخص اصلی بریتانیا

FTSE 100، همچنین به عنوان شاخص بورس 100 فایننشال تایمز شناخته می‌شود که شاخص اصلی بازار سهام انگلستان است. FTSE 100 که شامل 100 شرکت با سرمایه بالا در بورس لندن است، دماسنج عملکرد اقتصاد بریتانیا است.

ترکیب FTSE 100 به طور منظم با ارتقا یا تنزل رتبه شرکت‌ها بر اساس ارزش بازار آنها تغییر می‌کند. از سال 2021، این شاخص شامل شرکت‌هایی از طیف وسیعی از صنایع از جمله خدمات مالی، معدن، کالاهای مصرفی، مراقبت‌های بهداشتی و انرژی است.

شایان ذکر است که اگرچه FTSE 100 معیار خوبی برای عملکرد بازار سهام بریتانیا است، اما لزوماً نشان‌دهنده سلامت اقتصاد کلان بریتانیا نیست. بسیاری از شرکت‌های فهرست شده در FTSE 100 شرکت‌های چندملیتی هستند که در سرتاسر جهان فعالیت دارند، بنابراین عملکرد آنها ممکن است تحت تاثیر عواملی فراتر از مرزهای بریتانیا باشد.

Nikkei 225 – شاخص ژاپنی

Nikkei 225 که معمولاً به عنوان Nikkei شناخته می‌شود، شاخص اصلی بازار سهام ژاپن است. Nikkei متشکل از 225 شرکت فعال در بازار سهام توکیو است. اولین بار در سال 1950 معرفی شد و در طول سال‌ها به عنوان نماینده اقتصاد ژاپن تبدیل شده است.

Nikkei یک شاخص وزنی قیمتی است، به این معنی که حرکت قیمت سهام با قیمت بالاتر تأثیر بیشتری بر عملکرد کلی شاخص خواهد داشت. این شاخص روزانه محاسبه می‌شود و اغلب به عنوان معیاری برای عملکرد سهام ژاپن و کل اقتصاد ژاپن استفاده می‌شود.

برخی از بزرگترین شرکت‌های موجود در Nikkei عبارتند از تویوتا، سونی و سافت‌بانک. این شاخص اغلب توسط سرمایه‌گذاران به عنوان راهی برای ردیابی عملکرد شرکت‌های ژاپنی استفاده می‌شود.

مهم است که توجه داشته باشید که Nikkei بر اساس ین ژاپن است، بنابراین نوسانات در ارزش ین می‌تواند بر عملکرد شاخص تاثیر بگذارد. علاوه بر این، بازار ژاپن دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است و ممکن است همیشه از روند سایر بازارهای جهانی پیروی نکند.

DAX – شاخص آلمانی

DAX شاخص اصلی بازار سهام در آلمان است و از 30 شرکت بزرگ و نقدشونده آلمانی موجود در بورس فرانکفورت تشکیل شده است. DAX شاخص مهمی است که سرمایه‌گذاران در سراسر جهان به آن توجه می‌کنند زیرا آلمان بزرگترین اقتصاد اروپا است و بسیاری از شرکت‌های موجود در شاخص DAX پیشروان جهانی در صنایع خود هستند.

برخی از شرکت‌های موجود در شاخص DAX عبارتند از BMW، Deutsche Bank، Lufthansa و Siemens. این شاخص با ارزش بازار وزن‌گذاری می‌شود، به این معنی که شرکت‌هایی که بالاترین ارزش بازار را دارند تأثیر بیشتری بر عملکرد شاخص کلی دارند.

مانند سایر شاخص‌های بازار سهام، DAX می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله داده‌های اقتصادی، رویدادهای سیاسی و روندهای بازار جهانی قرار گیرد. سرمایه گذارانی که علاقه مند به معامله با DAX هستند، می‌توانند این کار را از طریق صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) یا مشتقه‌هایی مانند معاملات آتی و اختیار معامله انجام دهند.

CAC 40 – شاخص فرانسوی

CAC 40 شاخص بورس فرانسه است. این شاخص متشکل از 40 شرکت بزرگ فهرست شده در بورس یورونکست پاریس است که یکی از بزرگترین بورس‌های اروپا است. CAC 40 یک معیار برای بازار سهام فرانسه است و به عنوان شاخصی از سلامت کلی اقتصاد فرانسه عمل می‌کند. شرکت‌های موجود در این شاخص طیف وسیعی از صنایع از جمله بانکداری، بیمه، انرژی، کالاهای لوکس و خرده فروشی را پوشش می‌دهند. برخی از شناخته‌شده‌ترین شرکت‌های فهرست شده در CAC 40 عبارتند از توتال، لورآل و کارفور.

CAC 40 یک شاخص بر اساس ارزش بازار است، به این معنی که شرکت‌هایی که بیشترین ارزش بازار را دارند بیشترین تاثیر را بر عملکرد شاخص دارند. این شاخص به صورت بلادرنگ محاسبه می‌شود و مقدار آن هر 15 ثانیه در ساعات معاملاتی منتشر می‌شود.

هانگ سنگ – شاخص هنگ کنگ

شاخص Hang Seng که با نام HSI نیز شناخته می‌شود، یک شاخص وزنی بر ارزش بازار است که عملکرد بزرگترین و نقدشونده‌ترین شرکت‌های فهرست شده در بورس اوراق بهادار هنگ کنگ را دنبال می‌کند. این شاخص برای اولین بار در سال 1969 منتشر شد و اکنون به طور گسترده به عنوان یک شاخص پیشرو در عملکرد کلی بازار سهام هنگ کنگ شناخته می‌شود.

HSI از 50 شرکت تشکیل شده است که بر اساس ارزش بازار و حجم معاملات انتخاب می‌شوند. این شاخص طیف وسیعی از بخش‌ها از جمله مالی، فناوری، مخابرات و کالاهای مصرفی را پوشش می‌دهد. برخی از بزرگترین اجزای این شاخص عبارتند از Tencent Holdings، HSBC Holdings و China Mobile.

همانند سایر شاخص‌های بازار سهام، HSI بر اساس عوامل مختلفی از جمله شرایط اقتصادی، رویدادهای سیاسی و روندهای بازار جهانی در معرض نوسانات است. با این حال، شاخص هانگ سنگ از نظر تاریخی عملکرد خوبی داشته و دماسنج مهمی برای اقتصاد هنگ کنگ بوده است. 

کامپوزیت شانگهای – شاخص چینی

شانگهای کامپوزیت یک شاخص بازار سهام است که نشان‌دهنده عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار شانگهای، یکی از دو بورس اصلی در کشور چین است. این شاخص یکی از پرکاربردترین معیارها برای بازار سهام چین است و به عنوان یک دماسنج برای سلامت کلی اقتصادی این کشور در نظر گرفته می‌شود. این شاخص از تمام سهام A و B موجود در بورس شانگهای تشکیل شده است و طیف گسترده‌ای از بخش‌ها مانند مالی، کالاهای مصرفی و انرژی را شامل می‌شود.

شانگهای کامپوزیت در سال 1991 راه اندازی شد و از آن زمان به یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در جهان تبدیل شده است.