سکه دیجیتال یا کوین چیست و چه کاربردی دارد؟
ارزهای دیجیتال انقلابی را در زمینه امور مالی ایجاد کردهاند و کملاً طبیعی است که بسیاری از افراد برای درک این دنیای جدید با چالش مواجه شوند. همین عدم تسلط و آگاهی کافی باعث شده تا برخی اصلاحات این بازار با یکدیگر اشتباه گرفته شده و به خوبی درک نشوند. بنابراین، برای آموزش ارز دیجیتال، ضروری است که شناخت بیشتری از آنها داشته باشیم. برای شروع، در این مقاله از دپارتمان مالی درفک به بررسی مفهوم سکه دیجیتال یا کوین میپردازیم.
برای شروع این بخش از آموزش ارز دیجیتال، باید رمزارزها را بشناسیم و سپس سعی کنیم بین دو مفهوم نسبتاً نزدیک که بسیار با هم اشتباه گرفته میشوند، یعنی سکه (کوین) و توکن، تمایز قائل شده و آنها را تعریف کنیم.
رمز ارز چیست؟
رمزارزها نوعی ارز دیجیتال هستند که از شیوههای مختلف رمزنگاری برای امن کردن تراکنشها و شبکه، استفاده میکنند. برای ساخت و مدیریت این ارزها نیز از اصول رمزنگاری استفاده میشود. رمزارزها را باید یک مفهوم کلی و جامعتر بدانیم که خود زیرمجموعههای مختلفی دارد. در واقع، رمزارزها به داراییهای دیجیتالی گفته میشود که بر بستر تکنولوژی بلاکچین ساخته شده و قرار دارند. براساس دستهبندیهای مختلف، سکهها (کوین)، توکنها و حتی استیبلکوینها را میتوان زیرمجموعههای رمزارزها دانست.
تاریخچه مختصری از کوین
ایده اولیه داشتن پولهای دیجیتالی چیز جدیدی نیست. قبل از ظهور رمزارزها، تلاشهای زیادی برای ساخت این پولها شکل گرفته بود. اصلیترین مشکلی که این پروژهها با آن روبرو بودند، بحث خرج مجدد آنها بود. داراییهای دیجیتال باید به نحوی باشند که آنها را فقط یک مرتبه بتوان استفاده کرد و امکان کپی و تولید مجدد آنها وجود نداشته باشد.
حدوداً ۱۰ سال قبل از ظهور رمزارزها، این مفهوم و ایده توسط یک مهندس کامپیوتر به نام Wei Dai و در سال ۱۹۹۸ معرفی شده بود. او با انتشار مقالهای به بررسی مفهوم «B-Money» پرداخت. او یک پول دیجیتالی را معرفی کرده بود که آن را میشود با نامهای دیجیتالی مستعار و به شکل غیرقابل ردیابی استفاده کرد. در همان سال، تلاش دیگری در همین راستا و توسط بنیانگذار بلاکچین، Nick Szabo انجام شد که Bit Gold نام داشت. پروژه بیتگلد هم دقیقاً تلاش داشت نوعی ارز دیجیتال غیرمتمرکز ایجاد کند. هر دو این ایدهها برخی ناکارآمدیها در زمینه سیستمهای مالی سنتی داشتند. ولی تمام آنها پیش زمینهای برای ظهور رمزارز بیتکوین بودند.
ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹، وایتپیپر (White Paper) بیتکوین را منتشر کرد و در آن به توضیح سازوکار بیتکوین و این بلاکچین پرداخت. در واقع، این اقدام را باید نقطه شروع دنیای امروزی رمزارزها بدانیم. ساتوشی ناکاموتو که هویت اصلی او تا به امروز همچنان ناشناخته باقی مانده است، حدود ۴ ماه بعد از انتشار مقاله خود، اولین بلاک شبکهی بیتکوین را استخراج کرد و با انجام این کار، شبکه بلاکچین را به نوعی آزمایش کرد.
سکه دیجیتال یا کوین چیست؟
با انتشار بیتکوین، استانداردهای معیار، برای کوین یا همان سکه دیجیتال تعریف شدند. در واقع، ویژگیها و معیارهای مشخصی برای تشخیص کوین و توکن وجود دارد. برای اینکه به یک دارایی دیجیتال کوین (یا سکه دیجیتال) بگوییم، باید ویژگیهای زیر را داشته باشد:
۱. روی یک بلاکچین کار کند:
کوینها، رمزارزهای بومی هر بلاکچین هستند. بلاکچینها نیز سوابق تمام تراکنشهای این سکههای دیجیتال بومی را ذخیره و نگهداری میکنند. بهعبارتدیگر، کوینها تنها روی بلاکچین خودشان کار میکنند. بنابراین، تمامی رمزارزهایی که روی زنجیرههای اصلی و انشعابات آنها (فورکها) قرار داشته باشند را کوین مینامیم. به عنوان مثال، بیتکوین به بلاکچینهای مختلفی فورک شد که مهمترین آنها Bitcoin Cash و Bitcoin Gold هستند. BTC کوین بومی زنجیره اصلی باقی ماند و هر کدام از این فورکها هم کوین بومی خود را پیدا کردند.
۲. بتواند نقش پول را بازی کند:
بیتکوین تنها با هدف جایگزینشدن پولهای سنتی ساخته شده بود. اصولاً کوینها یا همان سکههای دیجیتال ویژگیهای خاصی مانند امنیت، نادر بودن، سودآوری، ذخیره و انتقال ارزش و تحملپذیری را دارند که باعث ارزشمندتر شدن آنها میشود. تمام این ویژگیها باعث شده از آنها بتوان به عنوان جایگزینی برای پول نیز استفاده کرد.
در حال حاضر کوینهای مختلفی مانند بیتکوین و اتریوم وجود دارند که توانستهاند نقش پول پذیرفته شده را پیدا کنند. شرکتهای مختلفی مثل مایکروسافت، PayPal، Starbucks و… شروع به پذیرش کوینها برای ارائه کالاها و خدمات خود کردهاند.
۳. امکان استخراج آنها وجود دارد:
در بیشتر بلاکچینها، سکههای جدید از طریق فرایندی که به آن ماینینگ (Mining) یا استخراج گفته میشود، به دست میآیند.
اعضای شبکهها در فرایند تایید تراکنشها شرکت میکنند و به ازای کمکی که ارائه میکنند، پاداشی را دریافت خواهند کرد. شبکههای بلاکچین نیز به منظور پرداخت پاداش آنها، سکههای جدیدی را ایجاد میکنند. از سوی دیگر، کاربران به ازای هر تراکنشی که در شبکه انجام میدهند، مقداری کارمزد باید پرداخت کنند. بنابراین، بخشی از این کارمزدها و سکههایی که جدید تولید میشوند، به عنوان پاداش به مشارکتکنندگان اهدا خواهد شد. به این فرایند اصطلاحاً ماینینگ (استخراج) گفته میشود.
توکن چیست؟
توکن نوعی دارایی دیجیتال است که روی بلاکچین ساخته میشود. توکنها میتوانند طیف وسیع و مختلفی از داراییها را نمایندگی کنند. دارایی، گواهینامه، مسکن یا حتی داراییهای فیزیکی مثل طلا، همگی میتوانند توسط یک توکن نمایندگی شوند. به عبارت دیگر، با خرید یک توکن، شما گویی آن قطعه طلا را خریداری کرده باشید. بنابراین، شاید بهتر باشد توکنها را حق مالکیت بدانیم. از توکنها میتوان به عنوان ابزاری برای پرداخت، ذخیره ارزش یا دسترسی به اپلیکیشنها و خدمات خاص در یک بلاکچین استفاده کرد. برای خرید و فروش توکنها باید از صرافی ارز دیجیتال استفاده کرد.
قیمت توکنها به عوامل مختلفی بستگی دارد. مکانیزم عرضه و تقاضا را باید اصلیترین و تاثیرگذارترین عامل در کشف قیمت توکنها بدانیم. ولی قیمت و ارزش دارایی نمایندگی شده توسط توکن نیز نقش بسیار زیادی در قیمتگذاری توکن دارد. به عنوان مثال، اگر یک توکن حق مالکیت خودرو را در نظر بگیریم، قیمت آن به احتمال بسیار زیادی چیزی نزدیک به قیمت خود خودرو خواهد بود.
بهصورتکلی، توکنها و کوینها شباهت نسبتاً زیادی دارند. بسیاری از افراد از این دو اصطلاح به اشتباه به صورت جایگزین یکدیگر استفاده میکنند. برای درک بهتر این دو مفهوم، توصیه میکنیم مقالهی توکن چیست و چه تفاوتی با کوین دارد را مطالعه کنید.
نقش بلاکچین در سکه دیجیتال چیست؟
همانطور که بیان شد، فناوری بلاکچین ستون و اسکلت اصلی کوینها را شکل میدهد. بلاکچین در واقع پررنگترین نقش را در امنیت و پایداری عملکرد این سکهها ایفا میکند. بلاکچین یک دفترکل غیرمتمرکز و امن است که سوابق تمامی تراکنشهای انجام شده روی شبکه را ذخیره میکند. با استفاده از این فناوری، امکان جعل و دستکاری هرکدام از تراکنشهای شبکه تقریباً غیرممکن میشود؛ بنابراین، امنیت شبکه و صحت و اعتبار دادههای ارائهشده در آن کاملاً تضمینشده خواهد بود. پولهای دیجیتال مبتنی بر بلاکچین، یعنی همان کوینها، سطح بالایی از شفافیت و امنیت را در مقایسه با سیستمهای سنتی و قدیمی ارائه میکنند.
سکه دیجیتال یا کوین چه مزایایی دارد؟
همانطور که گفتیم، کوینها را باید نوعی پول دیجیتالی در نظر بگیریم که بر پایه بلاکچین توسعه یافته و کار میکند. البته باید یادمان باشد که کوینها تنها شکل از پول دیجیتالی نیستند. بااینحال، خیلی از ویژگیهای کارکردی این پولها یکسان است. بنابراین، بیاید نگاهی به مزایای استفاده از این پولهای دیجیتالی یا همین کوینها داشته باشیم:
- کوینها و پولهای دیجیتال نیاز به استفاده از سیستمهای نگهداری و حفاظت از پولهای فیزیکی قدیمی را از بین میبرند. بنابراین، نیازی به استفاده از بانکها یا گاوصندوقهای بزرگ و گرانقیمت برای امن نگه داشتن پول نیست.
- کوینها و پولهای دیجیتال فرآیند حسابداری و ثبت سوابق تراکنشها را آسان میکنند. دیگر نیازی به حسابداری دستی و استفاده از دفترکل جداگانه نخواهد بود.
- باعث کمتر شدن زمان و هزینههای انتقال پول بینمرزی میشوند. آنها همچنین میتوانند با حذف تمامی واسطهها، انقلابی را در عرصه انتقال پول فرامرزی ایجاد کنند.
- استفاده از کوینها میتواند نحوه اجرای سیاستهای پولی را کاملاً تغییر دهد. استفاده از انواع پولهای دیجیتال این امکان را فراهم میکند تا افرادی که در بحثهای اقتصادی بنا به هر دلیلی (مثلاً تحریمها) اجازه فعالیت را ندارند، مجدداً بتوانند نقشی ایفا کرده و فعالیت مالی داشته باشند. حتی افرادی که هیچگونه حساب بانکی ندارند هم با استفاده از کوینها و سکهها میتوانند در فرایندهای اقتصادی شرکت داشته باشند.
- استفاده از سکهها و کوینهای بر بستر رمزارزها میتواند تمامی معاملات را در برابر هرگونه سانسور محفوظ کند. هیچ سیستم یا سازمانی، دیگر نمیتواند بر تراکنشها نظارت داشته باشد و همهچیز به صورت غیرمتمرکز انجام خواهد شد.
سکه دیجیتال یا کوین چه معایبی دارد؟
علیرغم تمام مزایای مطرح شده برای کوینها، آنها را نباید عاری از هرگونه عیب و ایراد بدانیم. در این بخش برخی از نقاط ضعف و ایرادهای آنها را مرور میکنیم.
- پولهای دیجیتالی اگرچه نیاز به بانکها برای محافظت از دارایی را از بین میبرند، ولی همچنان در معرض خطر هستند. پولهای دیجیتال همیشه در معرض هک و خرابکاری قرار دارند. اگر سیستم مالی یک کشور تماماً بر مبنای این ارزهای دیجیتالی توسعه پیدا کرده باشد، خیلی سریع و شاید حتی راحت بتوان با یک حمله گسترده هکری آن را با چالشهای بسیار جدی روبرو کرد. چنین اتفاقی میتواند به سرعت به یک تهدید علیه امنیت ملی تبدیل شود.
- کوینها بر بستر بلاکچین قرار داشته و تقریباً غیرقابل ردیابی هستند. ولی ایرادی که بهصورتکلی به پولهای دیجیتالی (آنهایی که از بلاکچین استفاده نمیکنند) مطرح میشود، این است که امکان ردیابی و مسدودسازی آنها وجود دارد. این در حالی است که پول نقد و اسکناس را میتوان به صورت ناشناس و بدون ردیابی استفاده کرد.
- استفاده از کوینها کاملاً بیهزینه نیست. برای مثال، برای استفاده از این سکهها باید کیفپول ارز دیجیتال تهیه کنید. برخی نیز ترجیح میدهند از خدمات حضانتی شرکتها استفاده کنند تا امنیت داراییهای آنها بیشتر تضمین شود. از سوی دیگر، کوینها بر بستر بلاکچین فعالیت میکنند و برای انجام تراکنشها در بلاکچین باید مقداری کارمزد پرداخت کرد.
- بحثهای مدیریتی، نظارتی و سیاستگذاری مختلفی در مورد استفاده از کوینها مطرح میشود. این کوینها غیرمتمرکز هستند و هیچ نهاد مرکزی در آنها وجود ندارد. در چنین اکوسیستمی، تصویب قوانین و انجام رویکردهای مدیریتی میتواند با چالشهای مختلفی همراه باشد.
آلت کوین چیست؟
بیت کوین را قدیمیترین و شناختهشدهترین ارز دیجیتال میدانیم. منظور از آلتکوین، هر ارز دیجیتال دیگری بجز بیتکوین است. اصطلاح «آلتکوین» ترکیبی از کلمات «alternative – جایگزین» و «coin – سکه» است، چراکه به عنوان یک جایگزین برای بیتکوین ساخته شده بودند. هدف اصلی از توسعه و انتشار آلتکوینها، بهبود قابلیتهای ارزهای دیجیتال و حل مشکلات و محدودیتهای بیتکوین بود. مواردی مثل سرعت، هزینه و مقیاسپذیری را باید جزو مشکلات و محدودیتهایی بدانیم که آلتکوینها سعی در بهبود آنها دارند. آلتکوینها عموماً ویژگیها و موارد استفاده خاص خودشان را دارند. به عنوان چند پروژه محبوب در میان آنها، میتوان به اتریوم، لایتکوین و ریپل اشاره کرد.
منظور از استیبل کوین چیست؟
استیبلکوین (Stable Coin) نوعی ارز دیجیتال است که با هدف داشتن قیمت و ارزشی ثابت و کمنوسان طراحی شده است. برخلاف سایر ارزهای دیجیتال، مثل بیتکوین یا اتریوم که ارزش آنها همیشه در حال نوسان است، استیبل کوینها قیمتی ثابت دارند. دلیل ثبات قیمتی این است که استیبل کوینها به برخی داراییهای با ثبات یا سبدی از داراییها میخکوب (pegged) شدهاند. این داراییها میتوانند ارز فیات (مثل دلار آمریکا) یا کامودیتیهایی مثل طلا باشند. منظور از میخکوب شدن این است که ارزش آن استیبلکوین براساس ارزش آن دارایی محاسبه میشود. این کار باعث کاهش نوسانهای قیمتی و تبدیل شدن استیبلکوینها به منبعی قابل اعتماد برای سرمایهگذاری میشود.
به عنوان مثال، خرید و نگهداری این داراییها برای افرادی که ارزهای کشور آنها بسیار پر نوسان است توصیه میشود. در حال حاضر، تتر به عنوان معروفترین استیبلکوین شناخته میشود. ارزش این ارز دیجیتال به دلار آمریکا میخکوب شده است؛ یعنی ۱ تتر همیشه برابر با ۱ دلار آمریکا است. در صورتی که دلار آمریکا گران شود، قیمت تتر هم افزایش پیدا میکند و برعکس.
جم کوین چیست؟
در حال حاضر تعریف خیلی مشخص و مورد قبولی از جم کوین (Gem Coin) وجود ندارد. ولی از این اصطلاح عموماً برای اشاره به ارزهای دیجیتال گمنامی استفاده میشود که ارزش بازار پایینی دارند و عموماً تصور میشود که زیر ارزش ذاتی خود بوده و پتانسیل رشد بالایی را در آینده دارند. این رمزارزها عموماً سرمایهگذاریهایی خطرناک و پرریسکتر محسوب میشوند و نوسانات قیمتی آنها هم عموماً بیشتر از رمزارزهای معروف بازار است. شناسایی جمکوینها کار دشواری است، چراکه واقعاً هیچ شاخصه خاصی وجود ندارد که براساس آن تشخیص دهیم یک ارز در دسته جمکوین جای میگیرد. در انتها، بهترین سوال برای تشخیص یک جمکوین شاید این باشد که «آیا محصول این پروژه واقعاً انقلابی است و میتواند قواعد بازی را تغییر دهد؟» اگر پاسخ بله بود، شما احتمالاً یک جمکوین را شناسایی کرده باشید.
منظور از میم کوین چیست؟
میمکوین (Meme Coin)ها هم یکی از انواع ارزهای دیجیتال هستند. به بیان ساده، ویژگی برجستهی این ارزها، داشتن یک جامعه آنلاین پرشور و هیجان است که از رشد قیمتی ارز حمایت میکنند. این ارزها خیلی از اوقات با شخصیتهای گرافیکی متحرک یا تصاویر میم حیوانات شناخته میشوند. میمکوینها شاید جالب و سرگرمکننده به نظر برسند، ولی سرمایهگذاری در آنها واقعاً پرریسک و خطرناک است، چراکه عموم آنها تقریباً هیچ ارزش ذاتی ندارند. رمزارزهای دوج کوین (Dogecoin) و شیبا (Shiba) و سایر رمزارزهایی که بیشتر از کارایی داشتن، جنبههای سرگرمی دارند را باید در این دسته قرار دهیم. علیرغم تمام این موارد، میمکوینها به خوبی مورد استقبال قرار گرفته و خیلیها تصمیم گرفتند روی آنها سرمایهگذاری کنند. در مجموع، قبل از خرید میمکوینها، حتماً باید مراقب ریسکهای موجود باشیم.
آیا شت کوین ارزش سرمایهگذاری دارد؟
شتکوین (Shit Coin) اصطلاحی است که از آن برای توصیف رمزارزهایی که هیچ ارزش یا هدفی ندارند استفاده میشود. پروژههای کلاهبرداری و تعداد زیادی از میمکوینها در دسته شتکوین جای میگیرند. بیشتر این پروژهها احتمالاً ماهیتی کلاهبرداری دارند و تنها بهخاطر داغ بودن بازار ارزهای دیجیتال و افزایش محبوبیت این بازار ایجاد شدهاند. در واقع، بیشتر این پروژهها بعد از استقبال سرمایهگذاران از بیتکوین و فناوری بلاکچین شروع به ظهور کردند. نوسانات قیمتی شتکوینها هم عموماً منطق خاصی نداشته و براساس بازارسازی و هیجان شکل میگیرد. تمام این موارد باعث میشود تا شتکوینها را به هیچ عنوان یک سرمایهگذاری خوب و مطمئن ندانیم.
چالشهای امنیتی پیرامون کوینها
سکههای دیجیتال را باید یک تکنولوژی جدید و نسبتاً پیچیده بدانیم. بنابراین، کاملاً طبیعی است که برخی دغدغهها و نگرانیهای امنیتی پیرامون آنها وجود داشته باشد. دنیای اینترنت همواره در حال توسعه و تکامل است و این سکهها و زیرساختهای آنها باید امنیت خود را همیشه حفظ کنند. کوچکترین حفرههای امنیتی در ساختار این سکهها میتواند راه نفوذ را برای هکرهایی از سراسر دنیا باز کند. این در حالی است که وجود ایرادات و اشتباهات امنیتی در نگهداری پولهای فیزیکی شاید آنقدر چالشبرانگیز نباشد.
با این حال، با استفاده از رمزنگاریهای پیشرفته و فضاهای نگهداری کاملاً امن، این دغدغهها تا سطح بسیار زیادی رفع شده است، ولی همچنان بسیاری از مردم نتوانستهاند اعتماد کاملی به این فناوری داشته باشند. در چنین شرایطی، کاملاً ضروری است که افراد علاقهمند به این حیطه، آموزش ارز دیجیتال را جدی گرفته و موارد امنیتی را کاملاً رعایت کنند.
آیندهی سکه دیجیتال و کوینها به کجا میرسد؟
رمزارزها و کوینها توانایی متحولکردن تمام تصورات ما در مورد پول و تراکنشهای مالی را دارند. با استفاده از این نوع داراییها، میتوان سیستمهای مالی امنتر، کاراتر و غیرمتمرکزتری را طرحریزی و اجرا کرد. به کارگیری چنین سیستمی میتواند تاثیر زیادی در کل نظام اقتصاد جهانی داشته باشد. با این حال، باید به یاد داشته باشیم که کوینها و بهصورتکلی ارزهای دیجیتال دوران نوزادی خود را طی میکنند و شاید زمان زیادی نیاز باشد تا کاملاً آماده پذیرش آنها در دنیای بیرون باشیم. بههرحال، زمان ادغام و بهکارگیری کامل آنها در سیستمهای مالی هنوز بهطور دقیق مشخص نیست.
مقررات و ملاحظات قانونی درباره کوینها
رمزارزها و کوینها با سرعت زیادی در حال پیشرفت و تحول هستند، بههمینخاطر، در بسیاری از زمینهها، هنوز هیچ قانون و مقرراتی برای آنها تنظیم نشده است. از سوی دیگر، استفاده از این سکهها در برخی کشورها شاید حتی منع قانونی داشته باشد. در مجموع، وجود فقدانهای قانونی باعث شده تا برخی سوءاستفادهها و اعمال مجرمانه، مانند پولشویی و فرارهای مالیاتی با استفاده از این داراییها انجام شود. بنابراین، این نیاز احساس میشود تا در آینده نزدیک، قوانین و چارچوبهای نظارتی جدیدی برای جلوگیری از چنین اقداماتی تنظیم شود. سرمایهگذاران در بازار ارزهای دیجیتال باید آگاهی کاملی از این اتفاقات داشته باشند، چراکه وضع هر قانون جدیدی میتواند تاثیرات چشمگیری بر روند آینده این بازار داشته باشد.
جمعبندی
در این مقاله به بررسی مفهوم سکه دیجیتال یا کوین پرداختیم. کوینها یکی از انواع رمزارزها هستند. با این حال، شباهت نسبتاً زیادی با توکنها دارند و با آنها اشتباه گرفته میشوند. برای تفکیک بین این دو نوع دارایی دیجیتال، لازم است ۳ اصل دارای بلاکچین بودن، کارکرد پولی داشتن و امکان استخراج را مورد توجه قرار دهیم.
دیدگاهتان را بنویسید